Temple info -675 Devrani-Jetani mandir, Chattisgarh தேவரானி-ஜெடானி கோயில், சத்தீஸ்கர்

 Temple info -675

கோயில் தகவல் -675

Mandir suchna -675

देवरानी जेठानी मन्दिर

ताला अमेरिकापा गांव 

    विलासपुर जिला

         छत्तीसगढ़ 

****************

भगवान शिव की यह प्रतिमा 5-6वीं सदी की है। मूर्ति 5 टन बजनी औऱ 9 फीट ऊंची है। कहते हैं कि यह दुनिया की अनूठी प्रतिमा हैं 

देवरानी-जेठानी मन्दिर छत्तीसगढ़ राज्य में बिलासपुर जिले में ताला अमेरिकापा के गांव के पास मनियारी नदी के तट पर स्थित है। 

प्राचीन काल में दक्षिण कोसल के शरभपुरीय राजाओं के राजत्वकाल में मनियारी नदी के तट पर ताला नामक स्थल पर अमेरिकापा गाँव के समीप दो शिव मंदिरों का निर्माण कराया गया था जिनका संछिप्त विवरण निम्नानुसार है –

देवरानी मंदिर –  इस मंदिर का मुख पूर्व दिशा की ओर है।मंदिर के पीछे की ओर शिवनाथ की सहायक नदी मनियारी प्रवाहित हो रही है |इस मंदिर का माप बाहर की ओर से 7532 फीट है जिसका भुविन्यास अनूठा है | इसमें गर्भगृह ,अन्तराल एवं खुली जगहयुक्त संकरा मुखमंड़प है |मंदिर में पहुँचने के लिए मंदिर द्वार की चंद्रशिलायुक्त देहरी तक सीढ़ियाँ निर्मित है|मुख मंडप में प्रवेश द्वार है |मन्दिरं की द्वार पर नदी देवियो का अंकन है |सिरदल में ललाट बिम्ब में गजलक्ष्मी का अंकन है | इस मंदिर में उपलब्ध भित्तियो की उचाई 10 फीट है इसमें शिखर अथवा छत का आभाव है इस मंदिर स्थली से हिन्दू मत के विभन्न देवी-देवताओं ,वयंतर देवता,पशु ,पोराणिक आकृतिया ,पुष्पांकन एवं विविध ज्यामितिक एवं अज्यामितिक प्रतिको के अंकनयुक्त प्रतिमाये एवं वास्तुखंड प्राप्त हुए है |

जेठानी मंदिर – दक्षिणाभीमुखी यह मन्दिर भी भगवान शिव को समर्पित है। भग्नावशेष के रूप में ज्ञात संरचना को उत्खनन से अनावृत किया गया है। किन्तु कोई भी इसे देखकर इसकी भू-निर्माण योजना के विषय में जान सकता है।सामने इसके गर्भगृह एवं मंडप है जिसमे पहुँचाने के लिए दक्षिण, पूर्व एवं पश्चिम दिशा से प्रविष्ट होते थे |मंदिर का प्रमुख प्रवेश द्वार चौड़ी सीढियों से सम्बन्ध था |इसके चारों ओर बड़े एवं मोटे स्तंभों की यष्टियां बिखरी पड़ी हुई है और ये उनके प्रतीकों के अन्कंयुक्त है| स्तंभ के निचले भाग पर कुम्भ बने हुए है | स्तंभों के ऊपरी भाग पर कुम्भ आमलक घट पर आधारित दर्शाया गया है जो कीर्तिमुख से निकली हुई लतावल्लरी से अलंकृत है |मंदिर का गर्भगृह वाला भाग बहुत अधिक क्षतिग्रस्त है और मंदिर के ऊपरी शिखर भाग के कोई प्रणाम प्राप्त नहीं हुए हैं | दिग्पाल देवता या गजमुख चबूतरे पर निर्मित किये गये हैं। निःसंदेह ताला स्तिथ स्मारकों के अवशेष भारतीय स्थापत्यकला के विलक्षण उदहारण है | 

   दुर्लभ रुद्रशिव: देवरानी-जेठानी मंदिर भारतीय मूर्तिकला और कला के लिए बहुत प्रसिद्ध है। 1987-88 के दौरान  देवरानी मंदिर में खुदाई में भगवान शिव की एक बेहद अनोखी ‘रुद्र’ छवि वाली मूर्ति प्रकट हुई।

  शिव जी की यह अनूठी मूर्ति विभिन्न प्राणियों का उपयोग करके तैयार की जाती है। प्रतीत होता है कि मूर्तिकार ने  शरीर रचना का हिस्सा बनने के लिए हर कल्पनीय प्राणी का उपयोग किया है, जिसमें से नाग एक पसंदीदा प्रतीत होता है।

यह विशाल  द्विभूजी प्रतिमा समभंगमुद्रा में खड़ी है तथा इसकी ऊँचाई 2.70 मीटर है। यह प्रतिमा शास्त्र के लक्षणों की दृष्टी से विलक्षण प्रतिमा है | इसमें मानव अंग के रूप में अनेक पशु, मानव अथवा देवमुख एवं सिंह मुख बनाये गये है | इसके सिर का जटामुकुट  जोड़ा सर्पों से निर्मित है | ऐसा प्रतीत होता है कि यहाँ के कलाकार को सर्प-आभूषण बहुत प्रिय था क्योंकि प्रतिमा में रुद्रशिव का कटी, हाथ एवं अंगुलियों को सर्प के भांति आकार दिया गया है | इसके अतिरिक्त प्रतिमा के ऊपरी भाग पर दोनों ओर एक-एक सर्पफण छत्र कंधो के ऊपर प्रदर्शित है | इसी तरह बायें पैर लिपटे हुए, फणयुक्त सर्प का अंकन है |दुसरे जीव जन्तुओ में मोर से कान एवं कुंडल, आँखों की भौहे एवं नाक छिपकली से,मुख की ठुड्डी केकड़ा से निर्मित है तथा भुजायें मकरमुख से निकली हैं | सात मानव अथवा देवमुख शरीर के विभिन अंगो में निर्मित हैं । निर्माण शैली के आधार पर ताला के पुरावशेषों को छठी शती ईसवीं के पूर्वाद्ध में रखा जा सकता है |

 Devrani Jethani Temple

 Tala Americapa Village

 Bilaspur District

 Chhattisgarh

 This idol of Lord Shiva dates back to 5-6th century.  The idol weighs 5 tons and is 9 feet high.  It is said that this is the world's unique statue

 Devrani-Jethani Temple is situated on the banks of Maniyari River near the village of Tala Americapa in Bilaspur district in the state of Chhattisgarh.

 In ancient times, during the reign of Sharabhpuri kings of South Kosal, two Shiva temples were built near Americapa village on the banks of Maniyari river at a place called Tala, whose brief description is as follows :

 Devrani Temple 

This temple is facing east. The Maniyari, a tributary of Shivnath, is flowing towards the back of the temple. The measurement of this temple is 7532 feet from the outside, whose orientation is unique.  It has a narrow facade with sanctum, gap and open space. To reach the temple, stairs are built up to the Chandrashilayukta Dehri of the temple door. There is an entrance in the front pavilion. There is a marking of river goddesses at the entrance of the temple. The frontal image in the head has Gajalakshmi.  Marking is  The height of the walls available in this temple is 10 feet, it lacks a shikhara or a roof, from this temple site, various deities of Hindu religion, Vaantar deities, animals, mythological figures, flowers and various geometric and non-geometric symbols have been obtained.  have happened.

 Jethani Temple

 Dakshinabhi Mukhi

 This temple is also dedicated to Lord Shiva.  The structure, known as the ruins, has been uncovered by excavation.  But one can know about its landscaping plan by looking at it. In front of it is the sanctum and pavilion, which used to enter from the south, east and west direction to reach. The main entrance of the temple was related to the wide stairs.  Large and thick pillars are scattered all around and they are combined with their symbols.  There is a Kumbh on the lower part of the pillar.  On the upper part of the pillars, the Kumbh is depicted based on Amalaka Ghat, which is decorated with Latavallari emanating from Kirtimukh.  Digpal deity or Gajmukh is built on a platform.  Undoubtedly, the remains of the monuments located at the lock are unique examples of Indian architecture.

Rare Rudrashiva

 Devrani-Jethani Temple is very famous for Indian sculpture and art.  Excavations in the Devrani temple during 1987-88 revealed a very unique 'Rudra' image of Lord Shiva.

This unique idol of Shiva is prepared using different creatures.  The sculptor appears to have used every imaginable creature to be part of the anatomy, of which the serpent appears to be a favourite.

 This gigantic two-sided statue stands in Sambhangamudra and its height is 2.70 meters.  This statue is a unique statue from the point of view of the characteristics of the scriptures.  In this, many animals, human or deomukh and lion faces have been made in the form of human parts.  The head pair of its head is made of snakes.  It seems that the artist here was very fond of snake-ornament because the cut, hand and fingers of Rudrashiva have been shaped like a snake in the statue.  Apart from this, on the upper part of the statue, on both sides, a snake umbrella is displayed above the shoulders.  Similarly, the left leg is wrapped around the hooded snake. In other animals, the ears and coils are made of peacocks, the eyebrows and nose of the eyes are made of lizards, the chin of the mouth is made of crab and the arms have come out of Capricorn.  Seven human or deo-mukhs are made in different parts of the body.  Based on the construction style, the antiquities of Tala can be placed in the first half of the 6th century AD.

  தேவராணி ஜெதானி கோவில்

 தல அமெரிக்காபா கிராமம்

பிலாஸ்பூர் மாவட்டம்

சத்தீஸ்கர்

  

  இந்த சிவன் சிலை 5-6 ஆம் நூற்றாண்டைச் சேர்ந்தது.  இந்த சிலை 5 டன் எடையும் 9 அடி உயரமும் கொண்டது.  இது உலகின் தனித்துவமான சிலை என்று கூறப்படுகிறது

  சத்தீஸ்கர் மாநிலத்தில் பிலாஸ்பூர் மாவட்டத்தில் உள்ள தலா அமெரிக்காபா கிராமத்திற்கு அருகில் மணியாரி ஆற்றின் கரையில் தேவராணி-ஜெதானி கோயில் உள்ளது.

  பண்டைய காலங்களில், தெற்கு கோசலின் ஷரப்புரி மன்னர்கள் ஆட்சியின் போது, ​​அமெரிக்காபா கிராமத்திற்கு அருகில் மணியாரி ஆற்றின் கரையில் உள்ள தலா என்ற இடத்தில் இரண்டு சிவன் கோயில்கள் கட்டப்பட்டன, அதன் சுருக்கமான விளக்கம் பின்வருமாறு 

தேவராணி கோவில் 

 இந்த கோவில் கிழக்கு நோக்கி உள்ளது.  சிவநாதரின் துணை நதியான மணியாரி கோயிலின் பின்புறம் பாய்கிறது.  இந்த கோவிலின் அளவீடு வெளிப்புறத்தில் இருந்து 7532 அடிகள் ஆகும், அதன் நோக்குநிலை தனித்துவமானது.  இது கருவறை, இடைவெளி மற்றும் திறந்தவெளியுடன் கூடிய குறுகிய முகப்பைக் கொண்டுள்ளது.  கோயிலை அடைய, கோயில் கதவின் சந்திரசிலாயுக்த தேஹ்ரி வரை படிக்கட்டுகள் கட்டப்பட்டுள்ளன.  முன் பந்தலில் ஒரு நுழைவாயில் உள்ளது.  கோயிலின் நுழைவாயிலில் நதி தெய்வங்களின் அடையாளங்கள் உள்ளன.  தலையில் உள்ள முகப்பில் கஜலட்சுமி உள்ளது.  இந்த கோவிலில் உள்ள சுவர்களின் உயரம் 10 அடி, அதற்கு சிகரம் அல்லது கூரை இல்லை, இந்த கோயில் தளத்தில் இருந்து, இந்து மதத்தின் பல்வேறு தெய்வங்கள், வேந்தர் தெய்வங்கள், விலங்குகள், புராண உருவங்கள், பூக்கள் மற்றும் பல்வேறு வடிவியல் மற்றும் வடிவியல் அல்லாதவை. சின்னங்கள் கிடைத்துள்ளன.  நடந்துள்ளன.

  ஜெதானி கோவில் 

 தக்ஷினாபி முகி

 இந்த கோவில் சிவபெருமானுக்கு அர்ப்பணிக்கப்பட்டுள்ளது.  இடிபாடுகள் என்று அழைக்கப்படும் இந்த அமைப்பு, அகழ்வாராய்ச்சி மூலம் கண்டுபிடிக்கப்பட்டுள்ளது.  ஆனால் அதன் இயற்கையை ரசித்தல் திட்டத்தைப் பார்த்தாலே தெரிந்து கொள்ளலாம்.  அதன் எதிரே தெற்கு, கிழக்கு மற்றும் மேற்கு திசையில் இருந்து நுழைந்து சென்றடையும் கருவறை மற்றும் பந்தல் உள்ளது.  கோவிலின் பிரதான நுழைவாயில் பரந்த படிக்கட்டுகளுடன் தொடர்புடையது.  பெரிய மற்றும் தடிமனான தூண்கள் சுற்றிலும் சிதறிக்கிடக்கின்றன, மேலும் அவை அவற்றின் சின்னங்களுடன் இணைக்கப்பட்டுள்ளன.  தூணின் கீழ் பகுதியில் கும்பம் உள்ளது.  தூண்களின் மேல் பகுதியில், கும்பம் அமலககாட்டின் அடிப்படையில் சித்தரிக்கப்பட்டுள்ளது, இது கிருதிமுகில் இருந்து வெளிப்படும் லதவல்லரியால் அலங்கரிக்கப்பட்டுள்ளது.  திக்பால் தெய்வம் அல்லது கஜ்முக் ஒரு மேடையில் கட்டப்பட்டுள்ளது.  சந்தேகத்திற்கு இடமின்றி, பூட்டில் அமைந்துள்ள நினைவுச்சின்னங்களின் எச்சங்கள் இந்திய கட்டிடக்கலைக்கு தனித்துவமான எடுத்துக்காட்டுகள்

 அரிய ருத்ரசிவா:

 தேவராணி-ஜெதானி கோயில் இந்திய சிற்பம் மற்றும் கலைக்கு மிகவும் பிரபலமானது.  1987-88 காலப்பகுதியில் தேவராணி கோவிலில் மேற்கொள்ளப்பட்ட அகழ்வாராய்ச்சியில் சிவபெருமானின் மிகவும் தனித்துவமான 'ருத்ர' உருவம் கண்டறியப்பட்டது.

இந்த தனித்துவமான சிவன் சிலை பல்வேறு உயிரினங்களைப் பயன்படுத்தி தயாரிக்கப்படுகிறது.  சிற்பி கற்பனை செய்யக்கூடிய ஒவ்வொரு உயிரினத்தையும் உடற்கூறியல் பகுதியாகப் பயன்படுத்தியதாகத் தெரிகிறது, அதில் பாம்பு பிடித்ததாகத் தோன்றுகிறது.

  இந்த பிரம்மாண்டமான இரண்டு பக்க சிலை சம்பங்கமுத்ராவில் உள்ளது மற்றும் அதன் உயரம் 2.70 மீட்டர்.  இந்தச் சிலை வேதத்தின் சிறப்பியல்புகளின் பார்வையில் ஒரு தனித்துவமான சிலை.  இதில், பல விலங்குகள், மனித அல்லது தேவமுகம் மற்றும் சிங்க முகங்கள் மனித உறுப்புகளின் வடிவத்தில் செய்யப்பட்டுள்ளன.  இதன் தலை ஜோடி பாம்புகளால் ஆனது.  ருத்ரசிவாவின் வெட்டு, கை மற்றும் விரல்கள் சிலையில் பாம்பு வடிவமாக இருந்ததால், இங்குள்ள கலைஞர் பாம்பு-ஆபரணத்தை மிகவும் விரும்பினார் என்று தெரிகிறது.  இது தவிர, சிலையின் மேல் பகுதியில், இருபுறமும், தோள்களுக்கு மேல் பாம்பு குடை காட்சியளிக்கிறது.  அதேபோல, இடது காலை முக்காடு போட்ட பாம்பை சுற்றிக் கொண்டது.  மற்ற விலங்குகளில், காதுகள் மற்றும் சுருள்கள் மயில்களால் ஆனவை, கண்களின் புருவம் மற்றும் மூக்கு பல்லிகளால் ஆனது, வாயின் கன்னம் நண்டால் ஆனது, கைகள் மகரத்தில் இருந்து வெளியே வந்துள்ளன.  ஏழு மனித அல்லது தியோ-முக்குகள் உடலின் வெவ்வேறு பகுதிகளில் செய்யப்படுகின்றன.  கட்டுமான பாணியின் அடிப்படையில், தலாவின் பழங்கால பொருட்கள் கி.பி 6 ஆம் நூற்றாண்டின் முதல் பாதியில் வைக்கப்படலாம்.